Martijn Koetsier van Nummer van de Dag legt het haarfijn uit: hoe het zit en hoe het zo gekomen is met die twin lead guitar.
Sommige muzikale fenomenen laten zich maar moeilijk uitleggen en het effect van de twin lead†is er zo één. Op theoretisch vlak is dat uitleggen niet zo moeilijk, al is het misschien verstandig om voor de duidelijkheid gelijk de definitie maar even af te bakenen. De term twin lead wordt namelijk nogal eens verward met dual lead, waarbij die laatste definitie veel breder is dan de eerste. Simpel gezegd gaat het bij dual leads om twee gitaarsolo’s die tegelijkertijd worden gespeeld. Dat kan dus een begeleidende melodie van de ene gitarist zijn waar de andere een solo overheen speelt of twee gitaren die volgens het contrapunt-principe om elkaar heen draaien.
Bij een twin lead spelen beide gitaren echter exact hetzelfde, maar op verschillende toonhoogtes. Het uitgangspunt is dus één melodielijn, waar dezelfde lijn in een andere interval er nog eens bovenop gestapeld wordt. Onderstaande gitaarles van 46 seconden legt het eigenlijk precies uit. Eerst hoor je hoe beide partijen samen klinken en vervolgens hoe elke partij afzonderlijk wordt gespeeld.
Ook laat het voorgaande fragment gelijk horen wat er zo ongrijpbaar is aan de twin lead. Een gitaar kan een solo spelen, twee gitaren kunnen door elkaar heen soleren maar zodra er een twin lead wordt gespeeld ontstaat er magie die zelfs van de meest suffe song nog een heldhaftig strijdlied maakt. Een fascinerend fenomeen, dat nog wel eens voor wat discussie zorgt wanneer gitaristen het over de oorsprong hebben. Een interessante zoektocht, die een aantal belangrijke hoofdrolspelers kent.
Thin Lizzy
Het nummer van vandaag en het hiervoor aangehaalde gitaarlesje geven al aan dat er één band die is de twin lead tot een onmiskenbaar handelskenmerk heeft verheven. Thin Lizzyís gitaristen Scott Gorham en Brian Robertson†deden de meeste inspiratie voor hun uiteindelijke succesgeluid op tijdens een tour met Bachman-Turner Overdrive en Bob Seger, waarna ze dit op het album Fighting (1975) verder perfectioneerden. Waiting For An Alibií van het album Black Rose (1979) laat horen hoe de band de twin lead op elke denkbare manier onsterfelijk weet te laten klinken: als intro-riff, als cement tussen de verschillende songdelen en als toppunt tijdens een duizelingwekkende solo.
Iron Maiden
De Britse hardrockband staat eigenlijk wel op gelijke hoogte als het aankomt op het populair maken van de twin lead. Een sleutelelement dat al aanwezig is vanaf het tweede album Killers (1981), de eerste plaat waarop de gitaartandem Dave Murray ñ Adrian Smith te horen is. Op dit album nog als voorzichtig experiment, maar op de platen die volgden steeds meer als onmisbaar onderdeel en bepalend voor het geluid van hardrock en heavy metal in de decennia die zouden volgen. Net als Thin Lizzy van onmisbare invloed, maar allebei waren het zeker niet de eerste die de twin lead gebruikten.
http://youtu.be/dTaD9cd8hvw
The Allman Brothers Band
Waar Thin Lizzy halverwege de jaren zeventig de twin lead ontdekte, had The Allman Brothers Band dit trucje een paar jaar eerder al onder de knie. Hun debuutplaat uit 1969 begint er zelfs mee, waarmee Duane Allman en Dicky Betts gelijk lieten horen waarom zij ÈÈn van de beste gitaarduoís uit de muziekgeschiedenis zouden worden. Voor velen de eerste band die bekend stond om geniale gitaarharmonieÎn, maar toch is die eer ook niet voor The Allman Brothers Band. Rond dezelfde tijd begonnen ook bands als Wishbone Ash en Bubble Puppy twin leads in hun songs te verwerken waardoor zij nog wel eens als pioniers worden genoemd, maar ook voor 1969 werd er al driftig gestapeld met gitaarlijnen.
Fleetwood Mac
Hoewel, driftig…Fleetwood Mac’s Albatrossí is misschien wel één van de meest relaxte voorbeelden van een nummer waarin dubbele gitaarlijnen de hoofdrol spelen. De instrumentale single kwam in 1968 uit, na de komst van de toen 18-jarige gitarist Danny Kirwan. Peter Green werkte al een tijd lang aan het nummer, maar pas na de input van Kirwan ontdekte hij dat de twin leads het nummer de sfeer gaven die hij al die tijd al zocht. Het zou een mooi startpunt zijn voor de zegetocht van de†twin lead in de gitaarmuziek, maar we moeten toch nog een paar jaar verder terug in de geschiedenis.
The Beatles
En dan komen we op het punt waar eigenlijk de meeste discussie ontstaat, want moeten er behalve gestapelde melodieën nog meer eisen gesteld worden aan een twin lead?. Wanneer je alleen van het voorgaande uitgaat zou je namelijk terug moeten gaan tot 1951, het jaar waarin Les Pauls ‘How High The Moon’ liet horen hoe een gitaar meerdere melodielijnen tegelijkertijd kon spelen. Ik blijf echter bij het standpunt dat een twin lead eigenlijk ook echt door twee gitaristen gespeeld moet worden. En hoe knap ook, als Les het in zín eentje speelt klinkt het toch bij lange niet zoals een echte twin lead hoort te klinken.
Ook zou je in de jazz nog verder terug kunnen gaan, waarin gitaristen ook wel eens tegelijkertijd het zelfde deuntje speelden maar in essentie blijft het toch iets dat onlosmakelijk met rockmuziek verbonden is. Bob Wills liet bijvoorbeeld in 1946 al drie gitaristen tegelijkertijd spelen en ook al was zijn band een grote invloed voor The Allman Brothers Band, het effect is het toch nog niet helemaal. De gitaarpartijen van ëAnd Your Bird Can Singí van The Beatles hebben dat echter wel overduidelijk, vandaar dat wat mij betreft dit nummer uit 1966 de geboorte van de twin lead mag markeren.
http://youtu.be/PavjZt3n0Rw
Nog meer twin leads horen? Hier kun je terecht voor die Perfect met twintig van mijn favoriete nummers met dubbel gitaargeweld.
