‘Als fan van het tweede, derde of vierde uur (1994 in ieder geval), heb ik geprobeerd om een representatief beeld van de lange carrière van R.E.M. te geven. De grote hits worden hierbij overslagen, die vind je op de Best Of-compilaties of bij Radio Veronica.
Radio Free Europe
De single waarmee R.E.M. in 1981 debuteert en die het begin van collegerock as we know it inluidt. De punky gitaarpop van de studenten uit Athens, Georgia valt gelijk op. Het is fris, aanstekelijk en mysterieus. De karakteristieke kenmerken van de 4 hoofdrolspelers zijn gelijk aanwezig: twinkelend gitaarspel van Peter Buck, melodieuze baslijnen van Mike Mills, intrigerende vocalen van Michael Stipe en drummer Bill Berry zorgt ervoor dat de groep recht op zijn doel afgaat.
Carnival of Sorts (boxcars)
Achteraf praten is makkelijk. Maar je kan toch gelijk horen dat een band die zo’n fijn en inventief popliedje als dit weet te schrijven (van de oh zo leuke EP Chronic Town), uit gaat groeien tot iets heel bijzonders?
Perfect Circle
Dat R.E.M. meer is dan een gitaarband bewijzen ze met dit pianonummer. Bill Berry blijkt de grondlegger hiervan te zijn, zoals hij ook met de akkoorden voor ‘Everybody Hurts’ aan kwam zetten. Niet zomaar een drummer dus, zoals later ook zal blijken.
Harborcoat
Een persoonlijke favoriet, vooral vanwege het meeslepende refrein waarin de ene zanglijn nog mooier is dan de ander. Waar het nummer over gaat (WOII, de slag bij Leningrad?) weet niemand.
Feeling Gravity Pull
‘Eh, is dit R.E.M.?’ zullen veel mensen zich afgevraagd hebben bij het opzetten van Fables of the Reconstruction. De band verkeert tijdens de opnamen in de eerste grote crisis en dit resulteert in een donker, bevreemdend album. Deze psychedelische opener is daar hét toonbeeld van.
Green Grow the Rushes
De band kampt in het koude en regenachtige Londen met heimwee naar Georgia. ‘Green Grow the Rushes’ moet het verlangen naar het landelijke Zuiden wat dragelijker maken.
These Days
En weer toont de band zich van een ander gezicht. In 1985 is R.E.M. een furieuze rockband geworden en gieren de gitaren je om de oren. Stipe is voor het eerst te volgen (voor zover mogelijk) en spreekt zich uit tegen het Reagan-kabinet. “We are hope despite the times.”
Fall on Me
IJzersterk popliedje dat voor de fans de status heeft die ‘Losing My Religion’ heeft voor de Top 2000-luisteraars.
Disturbance at the Heron House
Met Document eindigt de groep een fameuze reeks van 5 briljante albums in 5 jaar tijd (terwijl er non-stop getoerd wordt). Alleen The Beatles kunnen hiermee wedijveren. De doorbraak naar het grote publiek is tevens een feit met de top 10 hit The One I Love.
You Are The Everything
Naar eigen zeggen het beste couplet (het tweede) dat Stipe ooit heeft geschreven. Maak daar maar gewoon zijn beste tekst van, want is de schoonheid van het (kinder)leven en de melancholie die dat met zich meebrengt ooit beter in een liedje gevangen?
Near Wild Heaven
Hoewel ik ‘Losing My Religion’ een geniaal nummer vind (wat is het refrein?!), kent iedereen het wel en is het ook tijd om Mike Mills aan het woord te laten. De man die met zijn popinstinct de grootste stempel op millionseller Out of Time drukte.
Country Feedback [beste R.E.M.-nummer ever ooit allertijden, samen met Cuyahoga en Find The River. Om te janken zo mooi, red.]
De live versie, omdat deze door merg, been en het hart gaat. Tip: zoek ook eens op de Bridge School Benefit ’98 versie op, waarbij Neil Young de Youngiaanse solo van Buck nog Younger maakt.
Monty Got A Raw Deal
Ook op Automatic for the People slaan we de hits over. Geen probleem, want dit wordt het beste R.E.M.-album genoemd en dus staan er alleen maar mooie dingen op. Kurt Cobain draaide het in de dagen voorafgaand aan zijn zelfmoord grijs (nb: dit zegt niks over het album, maar is gewoon een weetje).
Nightswimming
Een ode aan de tijd dat de mannen nog student waren en na afloop van feestjes naakt het meer in doken. Over een zorgeloos leven, ‘The recklesness of water’. Ik heb Stipe nooit beter horen zingen.
I Took Your Name
En toen zag je opeens in elke tweedehands platenzaak een oranje hoes met een beer erop liggen. Ja, R.E.M. wilde na 5 jaar weer op tournee en maakte daarom een rockalbum. Daar hadden alle brave huisvaders geen boodschap aan en ruilden Monster in voor The Cranberries. De pers brandde het ‘grunge’ werkstuk af, maar gek genoeg heeft het de tand des tijd goed doorstaan.
Departure
Het laatste album met Bill Berry die tijdens de Monster-tour een herseninfarct kreeg en het gewoonweg tijd vond om zijn leven een andere invulling te geven. Nu heeft hij een eigen boerderij en speelt hij op besloten feestjes nog wel eens met zijn 3 ex-collega’s mee.
You’re In The Air
Zonder Berry moest R.E.M. zich opnieuw uitvinden. Hij was de scheidsrechter die aangaf dat een liedje na 4 minuten wel afgelopen mocht zijn. Hoewel de composities op Up sterk zijn, missen veel nummers focus. Dit is daar een goed voorbeeld van.
I’ve Been High
Was R.E.M. na 20 jaar uitgeblust? Dat zou geen schande zijn, maar iedereen die goed luisterde wist dat dit niet het geval was. Het probleem zat ‘m nog steeds in de focus. Nu op meso-schaal. De heren reisden een jaar lang de wereld over om luxe studio’s te betrekken en bouwden arrangement op arrangement totdat de liedjes van elke charme ontdaan waren.
Living Well Is The Best Revenge
De zwakste schakel in de catalogus Around the Sun slaan we over. Hoeveel beter was dit album geworden als producer Pat McCarthy niet elk gaatje had volgespoten met saaie synthesizers? De groep vond redding in het instrument dat al zoveel levens heeft gered: de gitaar. Op Accelarate klinkt R.E.M. als herboren. Inpluggen en spelen maar. Geen overdubs. Ook de Berry-regel werd weer in ere hersteld: als het liedje zich gaat herhalen maak je er gelijk een einde aan. Goed, niet alle nummers waren even sterk, maar R.E.M. leefde weer.
Bonustrack: Last Date
Omdat Stipe door zijn bandleden overstelpt wordt met materiaal om teksten voor te schrijven, blijft veel op de plank liggen. Veel van deze instrumentals vinden hun weg naar het publiek als B-kantje op singles. Voor deze B-kant uit ’87 hoefde Stipe sowieso niet aan de slag, omdat het een cover is van Floyd Cramer. – Alexis Vos.