Wat maakt een liedje tot een goed popkerstliedje? Dat is tamelijk eenvoudig: het nummer moet over kerstmis gaan. Dat mag pro en contra het feest, als het maar niet enkel over de kou buiten, een ritje in een arrenslee of a few of je favoriete dingen gaat.

Optioneel is het gebruik van bellen of belletjes, grote pré is een gevoel van verlangen. Naar vroeger, naar geliefden die thuis wachten, naar het $#* eind van kerst. Godsdienstige verwijzingen zijn niet verboden, maar kerstpopliedjes zijn geen kerkhymnes.

Omdat kerst vooral nostalgie is, wordt kerstpop uit een ver verleden vaak gezien als de beste. Belangrijkste markeerpaal is 1994,  het jaar waarin ‘All I Want For Christmas’ van Mariah Carey uitkwam, de laatste èchte kerstclassic. In de lijst die muzieksite Pitchfork een paar weken terug publiceerde, is AIWFC niet de jongste kerstpophit (dat is Christmas in Harlem van Kanye & Co, uit 2010), maar je mag gerust zeggen dat de samenstellers van de Top 50 weinig kennis hebben van de excellente kerstpopnummers die na 1994 uitkwamen. En de eerste de beste hits hebben genomen die in hun hoofd opplopten.

Tuurlijk, dit soort lijstjes zijn altijd voer voor discussie. Maar als mede-curator van een blog waarop sinds 2006 ‘weird and wonderful’ kerstmuziek wordt gepromoot, doet zo’n gemakkelijke lijst van Pitchfork pijn aan mijn kerstpiek. Met hulp van diverse lezers van het blog heb ik een lijst van 50 alternatieven gemaakt. Liedjes van nà 1994, die over kerst gaan (pro en contra), van artiesten die niet voorkomen in de Pitchforklijst – op één na, omdat ze daarvan echt het totaal verkeerde nummer hadden gekozen. En sorry Sufjan, alle lof voor je kerstoutput, maar er moesten keuzes worden gemaakt.

Het is een Spotify playlist, dus ontbreken er nummers. Christmas is Cancelled van The Long Blondes (uit 2005) bijvoorbeeld. Er staat geen enkel kerstnummer van St. Etienne op Spotify, helaas. En zo zijn er nog wel wat favorieten die niet hadden mogen, maar toch ontbreken. Enfin.

Er is geen bijzondere volgorde aangehouden, dit zijn 50 HELE HELE goeie alternatieve kerstnummers. Geen covers, enkel originals. – Guuzbourg

Ps HIER op Apple Music.

Liner notes:

50. Christmas will break your heart – LCD Soundsystem (2015)

James Murphy had dit liedje al acht jaar in zijn hoofd, maar bedacht telkens te laat (in december) dat hij ’t nodig moest opnemen. Kerstliedjes neem je op in de zomer, namelijk, dat weet iedereen, dan is er genoeg tijd voor productie en mastering en al die dingen. Het nummer was eigenlijk veel langer, ‘maar we hebben wat tekst geschrapt om de zelfmoordratio laag te houden’, aldus Murphy. Echt vrolijk is het niet, wel schitterend.

49.  In Excelsis Deo – There Will Be Fireworks (2011)

Band uit Glasgow waarvan ik pas hoorde dankzij het kerstblog. Hoopvol lied met vettig Schots accent dat groeit naar een My Bloody Valentine-achtige finale. Er is vuurwerk, net wat u zegt.

48. Christmas ’83 – Centro-matic (2010)
Niet uit 1983, maar 2010, en komt van een gedeelde EP met collega-Americana-band South San Gabriel. Zanger Will Johnson heeft het over ‘gift-wrapped disappointment’, wat een mooie omschrijving is van de sfeer (niet de kwaliteit).

47. Christmas is coming soon – Blitzen Trapper (2003)
De meeste liedjes in deze lijst zijn niet noodzakelijkerwijs pro-Kerst, maar dit nummer van BT’s debuut is dat zonder enige terughoudendheid. Kan ook niet anders van een artiest die zich naar een van de rendieren van Santa heeft vernoemd.

46. Bue Spruce Needles – The Boy Least Likely To (2010)

Op de ‘Christmas Special’ kerstplaat van dit Britse duo staat een nummer over twee jeugdvrienden die hun verschillen bijleggen ‘over a pint’ tijdens kerstmis. Dat nummer heet ‘George and Andrew’. Vat u ‘m? Dan weet u in welke hoek u ook dit liedje, over kerstboomnaalden die je doen terugdenken aan een oude relatie, moet situeren.

45. Make it ‘till Christmas – Clean Pete & Niek Nellen (2015)

Clean Pete houdt ECHT van kerst, dit is hun tweede kerstnummer.  Dit jaar brachten ze een al even prachtig Nederlandstalig nummer uit met Marien Dorleijn (Moss) op samenzang. Dit duet met Niek Afterpartees is me net wat liever.

44. Another Christmas at Home – Eux Autres (2010)

De meezingfactor die een kersthit best mag hebben, is hoog in dit ‘fuck it, ’t is kerstmis’ liedje van het Britse trio.

43.  I Don’t Care If It’s Christmas – The Magic Numbers (2014)

Deze was ik bijna vergeten, dit liedje van wat misschien wel de liefste band ter wereld is, dat anti begint, maar (redelijk) pro eindigt.

42. Christmas TV – Slow Club (2009)

Van een EP waarop niet noodzakelijkerwijs de positieve kanten van kerstmis worden bezongen, maar dit lieve liedje over de wens om samen naar kerst-tv te kijken heeft in ieder geval een lichtje.

41. It’s Christmas Time – Reindeer Tribe

Reindeer Tribe is een losvast collectief Noord-Amerikaanse Americana-muzikanten (en Grey’s Anatomy-actrice Sarah Drew) die al voor de negende keer een kerst-EP hebben uitgebracht. De laatste staat (gelukkig) op Spotify.

40. Xmas for Aliens  – Sukilove (2001)

Ach, Sukilove, weet u nog? Pascal DeWeze, hij van Metal Molly? Songsmid met gouden pen. Als die zich aan een kerstliedje waagt, nou, dan krijg je dus dit.

39. A Sunny Day in Glasgow – Shut Your Mouth, It’s Christmas (2014)

Laat u niet in de luren leggen door de bandnaam, want ze komen uit Philadelphia. Dit nummer is een ode aan Phil Spector’s Wall of Sound, aan ‘Christmas Baby Please Come Home’ en aan alle meezingers die de kamers van het hart verwarmen.
38.  Holy Shit, it’s Christmas – Deer Tick
Kijk, het hoeft natuurlijk niet altijd allemaal bloedserieus te zijn, het mag ook schots en scheef met kerst, de piek
ondersteboven, de os in het kribbe en het kindeke bovenop de stal en je stem lekker Tom Waitsiaans opgeschuurd. Broeva! Haro!
37. Come On Santa – Raveonettes (2008)
Hup, de twangggg erin, moeten de Raveonettes gedacht hebben, en de melancholie die dat effect veroorzaakt, past prima bij kerst. ‘The Christmas Song’ van Raveonettes is ook goed.
36. Christmas Evermore – Mary Margaret O’Hara (1996)
Canadese cultzangeres waagt zich aan een repeterend kerstnummer. Haar stem(metjes) is (zijn) ‘an acquiered taste’, maar daar heb ik persoonlijk geen last van. Een van de mooist alt.kerstnummers ooit gemaakt.
35. Christmas Day (I wish I was surfin’) – Emmy The Great & Tim Wheeler (2011)
Een van de (vele) subgenres in kerstpop is de kerstsurf, luister bijvoorbeeld naar het kerstalbum van The Ventures (het eerste, niet de rehash van een paar jaar terug). Dat de kerstsfeer er niet onder lijdt als je in zwembroek rondloopt, bewijzen Emmy en Hij-Van-Ash.
34. A Pretty Good Christmas – The Disappointment Choir (2013)
Dit is nou zo’n track die komt bovendrijven als je een blog over afwijkende kerstmuziek maakt. Dit is het eerste nummer wat het Engelse duo ooit maakte. Dat gedragen, haast Nick Caviaans begint en later dansbaar wordt dankzij de drumcomputer.
33. I Know You’re Real St Nicholas – SHEL (2016)
De vier Amerikaanse zusjes Holbrook vormen SHEL (de bandnaam bestaat uit de vier voorletters van de namen van de zussen), die folky Americana maken. Dat Sinterklaas in Amerika werd omgevormd tot Ol’ Saint Nick wist u. Dat je daar zo’n elegant grote-kinderogenliedje van kunt maken, wist u nog niet. Nu wel.
32. A Very Sorry Christmas – The New Mendicants (2013)
Noem dit gerust een supergroep, leden van Teenage Fanclub, Pernice Brothers en The Sadies trapten hun samenwerking af met twee nummers. Een over kerstmis en een over nieuwjaar. De muziek bleef hetzelfde, tekstueel veranderde alleen het te vieren feest. Allebei raak.
31. I Hate You This Christmas – Kate Nash  (2013)
Hoe een office christmas party anders dan verwacht afloopt, laat zo’n tragikomisch verhaal (met fuzzgitaar) maar over aan Kate.
30. Waking on Christmas – The Smithereens (2007)
Als u bij het horen van The Smithereens ook zo’n Vara’s Verrukkelijke Vijftien gevoel krijgt, dan kunnen we elkaar als generatiegenoot een hand geven. Dit nummer komt van de uitstekende kerstplaat van de Amerikaanse indierock band die ooit op gelijke hoogte stond met R.E.M.. Mooie tijden waren dat.
29. I Hear (Click Click Click) – The Rosebuds (2012)
Wo-o-o-o-o-o! Al vanaf het openingskoortje weet je dat het goed zit met deze track van de Amerikaanse indieband, die een heel album maakte met originele kerstnummers, ‘Christmas Tree Island’.
28.  Gift X-Change – Calexico (2001)
Kerst vieren is vaak aanleiding tot relatiecrisis, zo blijkt uit vele onderzoeken en Calexico schreef er een liedje over.
27. Christmas Lights – Wild Billy Childish ( 2007)
Klinkt als een afgestofte demo van The Who, is van Wild Billy Childish, die op het kerstalbum waar dit nummer vanaf komt niet geheel toevallig een ode brengt aan Pete Townsend.
26. The Man in the Santa Suit – Fountains of Wayne (1997)
‘He’s doing it just for the loot’, deze man in een Santa Claus-pak die op Jerry Garcia lijkt. Is dat een kerstgedachte? Doet het er toe als je er zo’n aanstekelijk liedje schrijft?
25. Christmas in a Chinese Restaurant – Diamond Rugs (2012)
Nog een supergroep, met leden van Los Lobos, Black Lips, Deer Tick  en Six Finger Satellite. Dit nummer, en dat meen ik echt, kan zich meten met Fairytale of New York.
24. Jingle Hell – The Soundtrack of Our Lives (2006)
Nogmaals, het hoeft allemaal niet zo serieus, en als je daar dan zo’n orgeltje bij haalt, en een Surfin’ Bird-achtig tussenstuk, dan is dit toch een lekkere boelopschudder?
23. My Last Christmas – Dirtbombs (2005)
Minder hard (qua volume) dan Mick Collins en zijn merry band of soul garage rockers doorgaans uit de hoek komen, maar daarom niet minder goed, niet minder gemeend en niet minder desperaat.
22. Christmas is Back in Town – Gaspard Royant (2015)
Franse Danny Vera maakte vorig jaar een van de aller-aanstekelijkste kerstrock & roll tracks ooit. Wat. Een. Hit. Is. Dit.
21. It’s Christmas – Daniel Martin Moore (2015)
Allejezus mooi liedje van Amerikaanse singer-songwriter.
20. You’re Just Like Christmas – The Crookes (2014)
Stelletje Britse modrockers met kersttic (ze maakten ook dit jaar weer een tof kerstliedje) die hier vernuftig verwijzen naar The Jean Genie, of beter naar waar Bowie de riff vandaan haalde, ‘Fille du Père Noel’ van Jacques Dutronc.
19. Christmas Presence – Bella Ruse (2012)
Amerikaanse indie-duo dat luchtige folk en knisperende rock maakt, maar op de openingstrack van hun kerstalbum kiest voor slechts piano en mooie stem.
18. Listening to Otis Redding at Home during Christmas – Okkervil River (2002)
Otis Redding zong ‘Merry Christmas Baby’. De Amerikanen van Okkervil River verwijzen in dit breekbare nummer naar ‘I’ve Got Dreams to Remember’. Kan ook. Want kerst, het is al eerder gezegd, is vooral verlangen en nostalgie.
17.  Christmas is Cancelled – Macka B (2000)
Kerstreggae met protest tegen hyperconsumentisme tijdens de donkere dagen, die niets meer met de originele boodschap van het lichtfeest te maken heeft. Macka is er Boos over.
16. Christmas with the Snow – Marah (2005)
Lang dubben tussen New York is a Christmas Kind of Town van Marah’s kerstalbum en deze, maar de giebelige meisjes die dit zingen (voor de gelegenheid) hebben het gewonnen. Topalbum trouwens.
15. White wine in the Sun – Tim Minchin (2009)
Grappige kerstnummers, ze zijn er, maar echt leuk blijven ze maar zelden. De Australische komiek Tim Minchin kruidt zijn grapjes met bitterzoete beschouwingen, waardoor dit Elton John-achtige nummer goed blijft.
14. The Song the Season Brings – Beta Radio (2011)
Amerikaans Americana-duo dat hun carriere begon met vier EP’s vol kerst- en winterliedjes, waaronder deze juichende hit.
13. Twinkle – JD McPherson (2012)
De beste kerstkraker die Little Richard nooit schreef, of zong.
12. Everyday is Christmas – Charles Bradley (2010)
Soul is, net als country, het beste genre voor kerstliedjes omdat er zo heerlijk in gesmacht, verlangd, gehuild en in kan worden gevierd. Met was seks daarbij, want de blijde boodschap van ‘the screaming eagle of love’ komt in dit geval toch vooral daar op neer.
11.  Champagne drops –My Bubba (2016)
Het Scandinavische duo verraste dit jaar met een prachtige intieme wals voor kerst- en eindejaarsfeestje en petit comité.
10. December Radio – How to Throw a Christmas Party (2010)
Natuurlijk staat HTTACP erin, iedere zichzelf respecterende kerstmuziekplaylistsamensteller kan niet om dit losvaste gezelschap uit Utrecht heen. Omdat ze een heel pak geweldige kerstliedjes hebben geschreven, van knotsgek tot bloedmooi. Dit nummer is, voor mij, een ode aan afwijkende kerstmuziek èn de onweerstaanbare kitsch van Mariah, Wham en de kanonnen. Zo werkt kerst.
9. Everything’s gonna be cool this Christmas – Eels (1998)
Ja, hier had ook ‘Christmas is Going to the Dogs’ kunnen staan, minstens zo’n klapper als deze.
8. When Christmas Comes ! – Los Campesinos (2014)
Blij! Blij! Blij! Met z’n allen! Samen! Zingen! Kerst-mis Kerst-mis Kerst-mis!
7. Christmas Day – Johnnyswim (2014)
Ik had nog nooit gehoord van dit duo toen ze twee jaar terug echt een diamant van een kerstliedje uitbrachten, dat op een mooi kerstalbum staat. De samenzang doet aan The Civil Wars denken, de sfeer is pastoraal, ik begrijp serieus niet dat dit in december niet dagelijks overal te horen is.
6. Tyronnosaurus Rex for Christmas – Lovely Eggs (2011)
Het hoeft dus niet altijd zo serieus (3), laat dat maar aan Holly en David van The Lovely Eggs over. Die met hun rammelende vuilniswagen van een kersthit aansluiten bij het subgenre van Liedjes Over Merkwaardige Kerstcadeaus als ‘I Want a Hippopotamus for Christmas’ en ‘I’d Like to Have an Elephant for Christmas’.
5. Space Christmas – Allo Darlin’ (2008)
Kerstmis in de ruimte is een ook een subgenre, maar daar gaat dit liedje niet over. Dit gaat voorbij verlangen, dit neigt naar wanhoop.
4. Ain’t No Chimneys in the Projects – Sharon Jones & the Dap Kings (2009)
Weinig echt protest in deze playlist, maar zoals James Brown dat eerder al deed (Santa Claus Go Straight To The Ghetto), zo volgt de betreurde diva de voetsporen van de Godfather. Kerst voor het hart en de ziel.
3. Maybe This Christmas – Ron Sexsmith (2002)
De beste kerstliedjes gaan dus over verlangen, met een ondertoon van: het zal wel niet, maar hoop doet leven. Dat doet Ron Sexsmith in deze miskende classic ook. Mijn hoop is dat Lea Kliphuis dit liedje ooit nog eens covert.  Maar dat zal wel niet.
2. Just Like Christmas – Low (1999)
In de Pitchforklijst staat Low’s cover van Little Drummer Boy, een soort stofzuigerversie die wat mij betreft de openingstrack van Low’s kerstplaat niet overtreft.  Je kunt een semantische discussie beginnen of Just Like Christmas wel over kerst gaat (aangezien het in het nummer ontkent wordt) maar de bellen en het verlangen doen de balans naar de pro-Kerst kant doorslaan. Is het toch net kerstmis.
1. Christmas was better in the eighties – Futureheads (2010)
Er is geen ranking in deze lijst, alle liedjes zijn goed. Maar deze galmende rocker heeft echt alles wat een alt.kersthit moet hebben, als ik moet kiezen wat de aller-allerbeste is, dan kies ik hiervoor. En kerst was ook beter in de 80s. Dat ook.